Boekverslag

Samenvatting:

Johannes is een fantasierijke jongen, die met zijn vader, zijn hond en zijn kat een zorgeloos bestaan leidt. Op een avond vindt hij een bootje in het meer, waar hij in stapt. Johannes valt in slaap, en wordt wakker door een libel die verandert in een elfje: Windekind. Hij verkleint hem en neemt hem mee naar een wonderlijke fantasiewereld. Ze gaan naar een krekelschool, en een feest in een konijnenhol, en de ‘Vredemieren’. Op een nacht ontmoet hij de kabouter Wistik, die op zoek is naar het ‘ware boekje’ dat antwoord geeft op alles. Windekind wil niet dat Johannes met Wistik omgaat en maakt hem als straf weer groot. Johannes wordt opgevangen door een tuinman, woont een tijdje bij hem en ontmoet Robinetta, op wie hij verliefd wordt. Johannes vraagt Robinetta naar het ‘ware boekje’, waarop zij hem de Bijbel laat zien. Johannes wijst dit af, en wordt daarop weggestuurd door Robinetta’s vader. Vol verdriet gaat hij weg, en wordt ditmaal opgevangen door Pluizer, die hem meeneemt naar de stad. Daar ontmoet hij dokter Cijfer en Hein (de Dood). Pluizer laat hem het leed in de stad zien, het kerkhof en ten slotte zijn eigen dode lichaam in het graf. Hierop valt Johannes flauw. Johannes blijft een tijdje bij Pluizer en dokter Cijfer om te studeren, ter wille van het ‘ware boekje’, maar hij verlangt terug naar zijn jeugd en zijn vader. Uiteindelijk nemen de twee dokters Johannes mee terug naar het huis van zijn vader, die op sterven ligt. Als Johannes’ vader dood is wil Pluizer sectie op zijn lijk uitvoeren. Johannes staat dit niet toe. Hij bevecht Pluizer en wint, waarop Hein zegt dat hij het goede gedaan heeft. Johannes wil met Hein mee, maar dat mag hij niet. Hierop komt Windekind terug, hij drijft met Hein op een bootje. Een onbekende persoon verschijnt, en stelt Johannes voor de keuze tussen Windekind en ‘Het Grote Licht’, of de mensheid met haar verdriet en onrecht. Johannes kiest voor de mensheid en haar weedom. Het verhaal eindigt met de zin: “Wellicht vertel ik u eenmaal meer van de kleine Johannes, doch op een sprookje zal het dan niet meer gelijken.”

(Bron: Wikipedia - De kleine Johannes - Het Verhaal, laatst bewerkt: 30/05/2015)

Mening:

Onder de Nederlandse literatuur vind ik het vaak moeilijk om een leuk boek te vinden. Als snel kom je in dezelfde soort misdaad- en moordromans waar ik persoonlijk bijna van in slaap val. Mijn smaak van boeken moet spannend en fantasierijk zijn. Ik moet in het boek meegezogen worden, genietend van de verhaallijn alles om me heen vergeten. Afgelopen zomervakantie heb ik het boek “De kleine Johannes” gelezen van Frederik van Eeden. De achterflaptekst sprak me aan en ook las ik goede recensies. Tijdens het lezen kwam ik erachter dat dit niet het “standaard Nederlandse literatuurboek” is.

Te beginnen bij het verhaal zelf. Je begeeft je samen met Johannes in een wonderbaarlijke en humoristische fantasiewereld. Je denkt met Johannes mee en bekijkt de wereld vanuit verschillende oogpunten, letterlijk en figuurlijk. Johannes gaat namelijk samen met elf Windekind de natuur in en spreekt met verschillende dieren. Door deze dieren wordt de mens in een negatief daglicht gezet, als een verwoester en verstoorder van de natuur. In eerste instantie is het dus vooral een erg ontspannend en grappig boek om te lezen. Maar vervolgens ga je beredeneren waarom er een bepaald negatief beeld wordt gecreëerd en wat de bedoeling van de schrijver ermee is. Je wordt op een creatieve manier bewust gemaakt van de positie van de mens in de natuur, en hoe onze keuzes invloed kunnen hebben op deze natuur. Door het hele boek heen kom je soort gelijke situaties tegen. Een tweede voorbeeld is “het boekje” van kabouter Wistik. In dit boekje staat al het juiste. Hoe alles in elkaar is, hoe alles moet gaan en ook waarom. Dit boekje zou je kunnen vergelijken met de bijbel. Maar het boekje is onvindbaar, bestaat het dus eigenlijk wel? Een erg mooie manier om op een bijzondere en mooie manier de lezer te laten nadenken over een bepaald aspect. Daarbij komt dat door de mooie beschrijving en het fantasierijke verhaal, wat mij erg aantrekt, je er ook echt over na wilt denken.

 Door de ouderdom van het boek was de schrijfstijl af en toe erg lastig, maar dat maakte het ook wel weer als een uitdaging. Tijdens het verhaal ga je ook nadenken wat het doel is van de schrijver met het gehele boek. Voor mij was dat het beschrijven van het opgroeien van een kind tot een adolescent. Johannes moet zich in de wereld van mensen voegen en een sociale omgang met anderen creëren. In het boek is door gebruik te maken van sprookjesachtige elementen erg goed beschreven hoe een kind zich vastklampt aan de fantasieën. De overgang van het vertrouwde bekende naar het mysterieuze onbekende. Dit doel in combinatie met de vraagstukken over godsdienst, schoonheid en andere obstakels die je tegenkomt tijdens de reis naar een volwassen persoon, maken het boek tot een prachtverhaal.

Toch had het boek ook moeilijke kanten waar je echt even je aandacht bij moest hebben om het te begrijpen, maar als ik deze stukken eenmaal herkende kwam ik er goed doorheen. Samengevat, het boek “De kleine Johannes” vond ik een erg mooi boek omdat het zo uniek is. De sprookjes en fantasie-elementen trokken me aan en hebben ook zeker niet teleurgesteld. Na het onder de knie krijgen van de verouderde schrijfstijl en de moeilijk stukken goed door te zijn gekomen, eindig je met een prachtig fantasierijk verhaal met een goed gecreëerde achterliggende gedachte.

Argumentatieopdracht:

Voor mijn eindopdracht voor Nederlandse literatuur moet ik een mondeling betoog houden over een van mijn gelezen boeken. Bij dit betoog moet ik kiezen of ik het boek de hemel in prijs, of dat ik het tot de grond toe zal afbranden. Van elk gelezen boek maak ik dit jaar een argumentatieopdracht ter voorbereiding voor de eindopdracht. In deze opdracht komt een inleiding voor mijn betoog, een ultrakorte samenvatting van het boek, mijn argumentatieschema en een slot voor mijn betoog.

Inleiding:

“Ik zal u iets van de kleine Johannes vertellen…” Zo luidt de eerste zin uit het boek “De kleine Johannes” geschreven door Frederik van Eeden. Zeker niet het normale begin van een boek, maar goed, dit is dan ook het begin van een heel speciaal boek.

Samenvatting:

In het boek leert Johannes, door het maken van keuzes tussen fantasie en werkelijkheid, volwassen te worden. Verschillende personages leiden hem door de werelden van pratende bloemen en dieren tot de drukke, vervuilende stad.

Argumentatieschema:

Argument 1.

De spannende verhaalopbouw en de onverwachte wendingen maken het boek tot een prachtig geheel en een van de mooiste boeken uit de Nederlandse literatuur.

Sub-argument 1. De fantasie-elementen in het boek zal iedereen doen denken aan de sprookjes van vroeger. Deze leuke herinneringen zorgen voor een band met het boek vanaf het begin.

Sub-argument 2. De ontknoping aan het einde van het verhaal (blz. 143 “Johannes zag hoe Pluizer…” blz. 145 “… schreide bij de dode man.”) is prachtig en op een spannende manier beschreven. De spanning komt van het gevecht tussen Pluizer en Johannes, maar ook zie je nu dat Johannes nu voor de werkelijkheid, zijn overleden vader, kiest en daarvoor wil vechten. Een mooi einde om ook te laten zien dat Johannes is opgegroeid.

Sub-argument 3. De verhaalopbouw is niet saai door de kortere verhaallijnen die samen een geheel vormen. Denk aan de sleutel die Johannes kreeg, het boekje waar alles in beschreven zou staan en de tijd die Johannes in de stad doorbrengt. Tussendoor maken de kleine avonturen in de natuur en met Windekind het verhaal afwisselend en daardoor aantrekkelijk om te lezen.

Argument 2.

De mooi opgebouwde zinnen met een dieperliggend doel zorgen dat het niet alleen een heel leuk boek om te lezen is, maar geeft je ook iets om over na te denken en te waarderen.

Sub-argument 1. De schrijfstijl in het boek is verouderd, maar daardoor niet minder mooi. Het maakt het boek juist mysterieus en als een echt sprookje. Het geeft een prachtig karakter aan het boek.

Sub-argument 2. Ook emotioneel doet het boek wat met je. Veel stukken in het boek laten je echt nadenken over bepaalde zaken zoals geloof en de realiteit van het leven. Een voorbeeld hiervan is te vinden op blz. 65 “Maar toch, ge hebt het zelf gezegd, het boekje was er! O, ik weet zeker, daar staat ook in van het Grote Licht, dat gij mij niet noemen wilt.” In deze citaat wordt het boekje beschreven waar alles in zou staan. Vragen die opkomen spelen tijdens het lezen zijn bijvoorbeeld wat voor boekje? Is het de bijbel zelf? (later in het boek ontdekt Johannes de bijbel, maar weigert dit aan te nemen als het boekje dat hier bedoeld wordt). Ook kan je je afvragen wie het Grote Licht is. De zon, Jezus, God? Maar het boekje is onvindbaar, bestaat het dan wel? Dit soort kleine vraagstukken zijn door het hele boek op een creatieve manier verwerkt wat het boek ook erg leerzaam maakt.

Argument 3.

Het achterliggende verhaal en de geschiedenis van het boek waardoor het nog aantrekkelijker wordt.

Sub-argument 1. “Het avontuur van de kleine Johannes symboliseert eigenlijk de jeugd van Van Eeden en van andere mensen. De bewering aan het begin, dat het allemaal echt gebeurd is, moet dan ook serieus worden genomen. De vier hoofdfiguren (Windekind, Wistik, Pluizer en Cijfer) symboliseren de verschillende stadia van Van Eedens jeugd. Windekind staat voor Van Eedens kinderlijke fantasie, Wistik voor zijn drang naar antwoorden naarmate hij ouder wordt, en Pluizer en Cijfer staan voor het materialisme waarmee Van Eeden vooral op de universiteit in aanraking kwam. Van Eeden ís eigenlijk de kleine Johannes die opgroeit in een wereld vol verschillende standpunten.” (Bron: Wikipedia – De kleine Johannes – Symbolisme, laatst bewerkt: 30/05/2015) Het is mooi hoe de schrijver zijn eigen ervaringen in het boek laat doorschemeren. Tijdens het lezen merk je dit al een beetje door de eigenaardige kenmerken van de verschillende karakters. Na een kleine research voor mijn boekverslag vond ik ook deze informatie. Hierdoor werden de bedoelingen van het boek nog duidelijker en kreeg ik nog meer respect voor de manier waarop het is geschreven.

Sub-argument 2. Het boek is niet alleen een leuk sprookje om te lezen, er zitten ook vele andere (leerzame) kanten aan het boek. Zo worden veel aspecten scherp tegenover elkaar gezet. Denk bijvoorbeeld aan goed en kwaad en gelovig of niet. Er wordt veel kritiek gegeven op de maatschappij, en aandacht besteed aan het geloof en het vinden van geluk. In het boek wordt dus aandacht besteed aan de twijfels en vragen die je hebt tijdens het volwassen worden. Er  is een weg beschreven naar het stadium “volwassen” en alles wat je kan tegenkomen tijdens deze reis. (Hulpbron: Wikipedia – De Kleine Johannes – Evolutieboek, laatst bewerkt: 30/05/2015). Doordat ikzelf ook deze weg aan het bewandelen ben herken je veel dingen uit het echte leven in het boek. Door deze herkenningspunten wil je verder lezen en trekt het verhaal je nog meer aan.

Slot:

Het boek “De kleine Johannes” is geschikt voor eigenlijk alle leeftijden boven de 14 jaar doordat iedereen de reis naar het volwassen worden meemaakt of mee heeft gemaakt. Deze herkenningspunten in combinatie met de aantrekkelijke, fictieve en spannende verhaallijn maken dit boek tot een uniek stuk in de collectie van Nederlandse literatuur en zou gelezen moeten worden door iedereen.

Geschreven door: Lysbeth Koster

 Ongeveer iets meer dan een jaar geleden heb ik een van mijn eerste literaire boeken gelezen voor school. Het lijkt een eeuwigheid geleden en ik heb honderden pagina’s doorgebladerd. Tijd om de balans op te maken in een balansverslag! Na een terugblik op mijn autobiografie en een aantal basisvragen te hebben beantwoord is hier mijn balansverslag Nederlandse literatuur:

 Het lezen heb ik, zoals ook te lezen is in mijn autobiografie, altijd al erg leuk gevonden en dat is ook zeker niet veranderd. Bij het lezen van een boek kan je zelf een bepaald beeld in je hoofd creëren op basis van een aantal gegevens uit een boek. Daarom is lezen zo leuk! Je bent de regisseur van je eigen film en hebt alles zelf in de hand, behalve het al geschreven verhaal natuurlijk. Voorheen viel ik altijd voor de spannendste fantasie boeken, en eerlijk is eerlijk,  zij blijven nog steeds mijn favoriet. Maar inmiddels heb ik ook boeken van andere genres ontdekt die ik ook erg leuk vond. Ik ben opener geworden tegenover andere soorten boeken. Humor, Romantiek maar ook Psychologische verhalen kan ik aan mijn lijstje toevoegen. Met thema’s zit het toch iets anders. Dat is waar het hele verhaal om gaat. Wat het thema ook is, als het mooi geschreven is, pakt het me. Maar als het mij niet pakt… Tja, dan wordt het niks. Natuurlijk heb ik wel een zwak voor bepaalde boeken. Denk aan boeken waarin je je in een ander land bevind, iets leren over een andere cultuur of een spannende gebeurtenis. De afgelopen periode heb ik niet een bepaalde genre gelezen of uit een bepaald thema gekozen. Ik was erg nieuwsgierig naar de verschillende stijlen en heb mij buiten mijn boekje begeven qua leesstijl.

 Na de reis door al die literaire boeken ben ik natuurlijk verschillende schrijvers tegengekomen. Elke schrijfstijl is anders en dat wordt beïnvloed door persoonlijkheid, leeftijd en kijk op de wereld wat voor iedere schrijver weer anders is. Een echte favoriet heb ik nog niet kunnen vinden. Ook best moeilijk als je niet meerdere boeken van een schrijver mag lezen voor school, hierdoor heb je niet een breder beeld waarop je de schrijver kan beoordelen. Graag zou ik nog een ander boek willen lezen van de schrijver J. Bernlef. Over andere boeken van hem heb ik veel goeds gehoord. Zijn boek "Hersenschimmen", wat ik afgelopen schooljaar heb gelezen, staat dan ook op nummer 1 van mijn top drie favoriete boeken. Nummer 2 wordt ingenomen door “De Kleine Johannes” van Frederick van Eeden. Dit boek van niveau 4 heb ik deze zomer gelezen en past goed bij mijn interesse in fantasieboeken. Over dit boek zal ik zo snel mogelijk een verslag schrijven die dan ook te vinden is op dit blog “My Forbidden Library.” Op nummer 3 staat het boek “Volmaakte Verdwijning” van D. Christmas. Dit niveau 2 boek was mooi beschreven en een echte doorlezer.

 Het afgelopen jaar heb ik geprobeerd boeken uit te zoeken op een goed niveau. Persoonlijk vind ik dat dit goed gelukt is. Ik heb gelezen op niveau 3 en dat bevalt mij zeer goed. Dit jaar ga ik voor niveau 4 met eventueel een boek van niveau 5 ertussen. Aankomend jaar zullen we zes boeken moeten lezen waaronder twee Oudnederlandse boeken. De overige vier kunnen we zelf uitkiezen als ze maar aan bepaalde voorwaarden en een bepaald niveau voldoen. Ik kan al één van dit lijstje afstrepen, “De Kleine Johannes.” Ook ben ik al bezig in mijn tweede boek: “Nooit meer slapen” wat is geschreven door Willem Frederik Hermans. Ook van dit boek zal een verslag verschijnen in de loop van dit jaar. Voor de laatste twee boeken heb ik nog geen keuze kunnen maken, maar hou mijn blog in de gaten om ook achter deze twee stukken te komen samen met een samenvatting en een verslag natuurlijk!

 Er zal dus zeker meer gelezen worden dit jaar, maar ik zie dit positief in. Ik ben erg gegroeid in mijn lezen door de tijd heen. Voorheen vond ik Nederlandse literatuur moeilijk en had ik weinig interesse, ik heb een nieuwe stijl leren kennen en daar moet je aan wennen, en gelukkig heb ik dat gedaan. Fris begin ik weer een nieuw jaar, nieuwe mensen leer ik kennen en ook nieuwe boeken laten mij toe tot de meest mooiste verhalen. VWO 5, here I come!

Lysbeth Koster

Een keer wat anders dan anders. In plaats van me door het zoveelste boek heen te wurmen ben ik naar de filmhuisfilm "Still Alice" geweest. Een prachtige en indrukwekkende film over Alzheimer. Een verslag hiervan leek me het minste wat ik kon doen en daarom presenteer ik hierbij, een filmverslag! Veel leesplezier en zeker een prachtige film om je hersens nog over te laten kraken. (Pas op, hieronder beschreven informatie bevat inhoud/afloop van de film "Still Alice")

STILL ALICE

Voor mijn bioscoopbezoek ben ik naar de film "Still Alice" geweest. Dit werk van regisseurs Richard Glatzer en Wash Westmoreland heb ik bekeken en heeft mij omvergeblazen op 26 mei 2015. In de hoofdrol speelt Julianna Moore als Alice Howland. Ze heeft een gezin van drie kinderen, Anna (Kate Bosworth), Tom (Hunter Parrish) en Lydia (Kristen Stewart), samen met haar man John Howland die gespeeld word door Alec Baldwin. Alice is een hoogleraar taalkunde en komt erachter dat ze lijdt aan de ziekte van Alzheimer. Ze worstelt met de ziekte en dat heeft veel invloed op haar werk, gezin en huwelijk.

NRC-recensent André Waardenburg schrijft in een artikel:

"Still Alice kan bogen op een indrukwekkende, Oscarwinnende hoofdrol van Julianne Moore. Met zo’n bekwaam actrice durven de regisseurs het wel aan veelvuldig lange close-ups van haar gezicht te maken, zoals tijdens de scène waarin een arts haar geheugen test en de ontroerende scène die het hart van Still Alice vormt: haar toespraak over ‘de kunst van het verliezen’ op een congres over alzheimer."

En ook Pauline Kleijer die een artikel schreef voor de Volkskrant is zeer positief met deze recensie:

"Richard Glatzer en Wash Westmoreland slagen erin zowel overdreven sentiment als onrealistisch optimisme - bekende valkuilen in het ziektegenre - te vermijden en weten zonder effectbejag flink te ontroeren. De toon is helder, vaak terughoudend, maar hard als dat nodig is.****"

De genre van de film behoort tot drama en gaat over een conflict in het menselijk brein: Alzheimer. Maar ook wat voor invloed dat kan hebben op het leven en dat van anderen. Alice is een erg slimme vrouw die zich altijd heeft ingezet voor wetenschap, haar man is een liefdevol, maar als het erop aankomt kiest hij toch voor zichzelf (enigszins begrijpelijk, maar toch moeilijk als je in de bioscoop zit), zijn jongste dochter Lydia komt vanaf dan op haar moeder passen. Iets wat haar oudere zus, Anna, vast niet had gedacht aangezien zij niet doorhad hoeveel tijd moeder en dochter op een andere, speciale manier met elkaar doorbrachten. Anna zelf begrijpt haar moeder af en toe niet zo goed, maar denkt dat hun band erg sterk is. Het middelste kind, zoon Tom, heeft een goede band met zijn moeder maar moet nog een beetje in het serieuze leven komen, aangezien hij om de zoveel tijd een nieuw vriendinnetje heeft.

De film speelt zich af aan de oostkant van de Verenigde Staten. Je krijgt onder andere shots te zien van de woongelegenheden en Universiteit Harvard waar Alice werkt. De kleding in de film is modern en comfortabel. Naar mate Alice aftakelt worden haar kleren losser en makkelijker. Deze twee factoren spelen dus erg mee met hoe de Alzheimer invloed heeft op het leven van Alice. De schijnbaar bekende ijssalon in de buurt komt een aantal keer in de film voor waardoor je een erg goed beeld krijgt van de aftakeling van Alice. In de eerste scene weet ze nog wat ze wil en is ze nog onafhankelijk, de tweede scène bewijst het tegendeel hiervan. De muziek had een minder opvallende rol in de film, bij veel scenes werd gebruik gemaakt van mooie close-up beelden en intense momenten waarbij je je alleen kon concentreren op het verhaal. Geluid(effecten) was/waren mooi en duidelijk. Na het joggen werd hijgen en puffen toegevoegd wat goed verwerkt werd, aangezien beeld en geluid is sommige films niet eens gelijk loopt.

Het verhaal werd verteld in een chronologische volgorde met daartussendoor een paar kleine shots naar het verleden door middel van een fotoalbum. Een aantal scènes zijn me het meest bij gebleven omdat ze me echt raken. Hiertoe behoort bijvoorbeeld de scène waarin ze een toespraak geeft over haar Alzheimer voor andere patiënten en hun familie. De manier hoe Julianne Moore dit verteld raakt je echt, en vooral wanneer ze de papieren per ongeluk laat vallen. Je houd je hart vast want: "Oh, als ze nog maar wel weet waar ze is, en ze gewoon door kan gaan met haar verhaal." Naast dit beeld bleef het laatste shot me ook erg goed bij. Dochter Lydia, die een carrière wil beginnen als actrice, leest een verhaal/stuk van een script voor aan haar moeder. Moeilijke woorden en lastig opgebouwde zinnen zeiden mij totaal niets. Maar als de voormalig hoogleraar neuropsychologie, die ook fysiek al erg is toegetakeld en het praten niet meer goed beheerst, toch weet te zeggen dat het over liefde gaat... Stopt de film en verschijnen er de woorden "STILL ALICE" voor je ogen. Een prachtig einde dat je doet beseffen: "Ja, ze was nog steeds die Alice." Uit deze scene haal ik het doel, dat ongeacht alles, diezelfde persoon nog diep van binnen dezelfde persoon is.

Ik vond het een hele mooie film en heb er ook echt nog over nagedacht. Recent heb ik het boek "Hersenschimmen" van Bernlef gelezen, waar je ook een verslag van kan vinden op mijn blog. Toevallig komt ook het onderwerp dementie in dit boek aan bod. Ik vond het speciaal hoe ik bepaalde kenmerken van de film, en algemeen van de ziekte, kon verbinden met de verhaallijn in het boek. Denk hierbij aan de manier van aftakelen, snel en opeens, maar ook de fysieke gebreken die zich langzaam een weg wurmen door het verhaal.

De film was ook alles behalve saai door de vele kleine stukjes verhaal over het dagelijks leven. Als in een boom klim je omhoog naar het eind. Het begint heel duidelijk met een basis, de stam, een opzet waarin dingen over haar leven worden uitgelegd, bijvoorbeeld haar werk en hoe belangrijk dit was. langzaam klim je omhoog voorbij de takken "gezin" en "huwelijk" en begeef je je in het gedeelte waar het verhaal echt begint. Je krijgt te maken met kleine verhalen en aspecten tussendoor, maar uiteindelijk klim je toch door op die ene, dikkere stam. In het topje aangekomen houd het verhaal op en kijk je neer op de andere takken (gebeurtenissen en kleine verhaallijnen die voorbij zijn gekomen). Zowel de gedachte als het verhaal en de structuur staan als een boom, erg goed en mooi geschreven, mijn complimenten.

Lysbeth Koster